پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است. این عارضه می تواند به دلایل مختلفی از جمله بهداشت نادرست دهان، تغذیه نامناسب و عوامل ژنتیکی ایجاد شود. این مشکل ممکن است در هر سنی و در هر دندانی رخ دهد؛ از دندان شیری کودکان گرفته تا دندان های عقل و حتی دندان های ترمیم شده زیر روکش یا کامپوزیت، ممکن است پوسیده شوند. به دلیل تأثیرات منفی پوسیدگی دندان بر سلامت دهان و کیفیت زندگی، آگاهی از علل و روش های پیشگیری از آن ضروری است. در این مقاله به بررسی پوسیدگی به ویژه در شرایط خاص مانند ارتودنسی، دندان شیری، یا پس از درمان های ترمیمی می پردازیم. با کلینیک دندانپزشکی پرستیژ همراه باشید.
علائم پوسیدگی دندان
- حساسیت دندان به غذاها و نوشیدنی‌های گرم، سرد یا شیرین
- درد دندان که ممکن است خودبه‌خود یا هنگام جویدن ایجاد شود
- لکه‌های تیره یا قهوه‌ای روی دندان
- حفره یا سوراخ قابل مشاهده در دندان
- بوی بد دهان که مداوم است
- التهاب یا تورم لثه در اطراف دندان آسیب‌دیده
کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان می شود؟
کمبود ویتامین D یکی از علل اصلی پوسیدگی دندان ها است؛ چرا که این ویتامین نقش مهمی در جذب کلسیم و فسفر دارد که برای ساختار دندان ها ضروری هستند. بدون ویتامین D کافی، دندان ها نمی توانند به درستی از مواد معدنی استفاده کنند؛ در نتیجه منجر به ضعیف شدن مینای دندان و ایجاد پوسیدگی می شود.
این کمبود ممکن است همچنین باعث افزایش آسیب پذیری دندان ها نسبت به باکتری ها و پلاک های دندانی شود.
علت پوسیدگی دندان از کنار لثه
پوسیدگی دندان از کنار لثه اغلب ناشی از تجمع پلاک های باکتریایی در این نواحی است. هنگامی که مسواک زدن به درستی در نزدیکی لثه ها انجام نمی شود، پوسیدگی ایجاد می شود؛ چرا که باکتری ها به مرور زمان موجب خرابی مینای دندان و آسیب به ساختار آن می شوند. همچنین بیماری های لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت می توانند شرایط را بدتر کرده و باعث پوسیدگی در این نواحی شوند. رعایت بهداشت دهان و استفاده از نخ دندان برای پیشگیری از این پوسیدگی ها ضروری است.
علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن
پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن می تواند ناشی از تکنیک نادرست مسواک زدن باشد. همچنین عدم استفاده از نخ دندان و رعایت نکردن بهداشت دهان در طول روز نیز در ایجاد پوسیدگی موثر هستند.
اگر مسواک به درستی در همه نواحی دندان ها به ویژه در نواحی پشتی و بین دندان ها استفاده نشود، مشکل زا می شود؛ چرا که پلاک های باکتریایی روی دندان باقی می مانند که در طول زمان به پوسیدگی منجر می شود. همچنین، مصرف زیاد خوراکی های شیرین و اسیدی می تواند سبب کاهش اثربخشی مسواک زدن در جلوگیری از پوسیدگی شود.
پوسیدگی دندان جلو
پوسیدگی دندان های جلو معمولاً ناشی از تجمع پلاک و باکتری ها در سطح دندان است. این عارضه در اثر رژیم غذایی ناسالم، عدم رعایت بهداشت دهان و عادات نادرست مانند مصرف زیاد شیرینیجات و نوشیدنی های گازدار به وجود می آید. دندان های جلویی به دلیل موقعیتشان بیشتر در معرض حملات باکتریایی قرار دارند و به همین دلیل مراقبت بیشتری نیاز دارند. استفاده از مسواک نرم و نخ دندان و مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ های دوره ای لازم است. این روش ها از جمله روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان های جلو هستند.
پوسیدگی دندان کودکان
پوسیدگی دندان در کودکان معمولاً به دلیل عادات غذایی ناسالم است. برای مثال مصرف بیش از حد شیرینی ها و نوشیدنی های گازدار و عدم رعایت بهداشت دهان سبب پوسیدگی دندان کودکان می شوند. دندان های شیری که به مرور زمان می افتند، ممکن است آسیب پذیرتر از دندان دائمی باشند و باید به درستی مراقبت شوند. همچنین، عدم استفاده از فلوراید و مسواک نزدن صحیح می تواند باعث تجمع پلاک ها و در نتیجه پوسیدگی دندان ها شود. آموزش صحیح به کودک درباره بهداشت دهان و دندان و انجام ویزیت های دندانپزشکی منظم از مهم ترین اقدامات پیشگیری هستند.
پوسیدگی دندان عقل
پوسیدگی دندان عقل معمولاً به دلیل فشردگی دندان ها در دهان و دسترسی دشوار به آن ها برای مسواک زدن اتفاق می افتد. این دندان ها بیشتر در قسمت های پشتی دهان قرار دارند و به همین دلیل تمیز کردن آن ها دشوارتر است. پلاک و باکتری ها در این نواحی تجمع می کنند و در نتیجه پوسیدگی رخ می دهد. در برخی موارد، ممکن است دندان های عقل به طور کامل رشد نکرده یا دچار عفونت شده باشند؛ در نتیجه، نیاز به کشیدن آن ها برای جلوگیری از آسیب به سایر دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی بیشتر حس می شود.
پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی
پوسیدگی دندان بعد از ارتودنسی به دلیل تجمع پلاک و باکتری ها در اطراف براکت ها و سیم های ارتودنسی رخ می دهد. این براکت ها ممکن است مانعی برای تمیز کردن کامل دندان ها ایجاد کنند. در نتیجه باعث ایجاد شرایطی مناسب برای پوسیدگی شوند. علاوه بر این، غذاها و نوشیدنی هایی که در فاصله های میان براکت ها گیر می کنند، به باکتری ها فرصتی برای رشد می دهند. رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک های مخصوص ارتودنسی و مراجعه منظم به در این دوران توصیه می شود.
پوسیدگی دندان شیری
پوسیدگی دندان شیری در کودکان ممکن است به علت تغذیه نامناسب، مصرف شیرینیجات زیاد و عدم رعایت بهداشت دهان رخ دهد. دندان های شیری که هنوز در حال رشد هستند، ممکن است بیشتر در معرض آسیب های محیطی و باکتری ها قرار داشته باشند. یکی از علل اصلی پوسیدگی این دندان ها، عدم تمیز کردن صحیح دندان های کودک است. استفاده از مسواک های نرم مخصوص کودکان و آموزش روش صحیح مسواک زدن در سنین پایین برای پیشگیری از پوسیدگی بسیار مؤثر است.
پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت
پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت زمانی اتفاق می افتد که مواد پرکننده به درستی چسبیده نشوند؛ یا اگر کامپوزیت دچار ترک یا شکستگی شود، اجازه می دهد باکتری ها وارد دندان شوند. این مشکل معمولاً در صورتی رخ می دهد که دندان به طور کامل ترمیم نشده یا پرکردگی به مرور زمان فرسوده شود. از آنجایی که دندان تحت درمان نمی تواند کاملا تمیز شود، باکتری ها می توانند به سرعت تجمع کنند و باعث پوسیدگی شوند. مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت پرکردگی ها و ترمیم آن ها در صورت نیاز بسیار اهمیت دارد.
پوسیدگی دندان زیر روکش
پوسیدگی دندان زیر روکش معمولاً ناشی از تجمع پلاک و باکتری ها در محل تماس دندان و روکش است. اگر روکش به درستی چسبیده نباشد یا اگر شکاف هایی در لبه های آن ایجاد شود، این نواحی به راحتی آلوده می شوند. در صورتی که بهداشت دهان به درستی رعایت نشود، پوسیدگی می تواند به سرعت پیشرفت کند. در نتیجه به دندان زیر روکش آسیب برساند. مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت روکش و ترمیم آن بسیار ضروری است.
جلوگیری از پوسیدگی دندان
برای توقف پوسیدگی دندان، اولین گام پیشگیری از پیشرفت آن است. مراجعه به دندانپزشک و بررسی وضعیت دندان ها برای تشخیص زودهنگام پوسیدگی می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر کمک کند. در صورت وجود پوسیدگی های سطحی و اولیه، دندانپزشک ممکن است از فلوراید یا مواد معدنی برای تقویت مینای دندان استفاده کند. رعایت بهداشت دهان و دندان خصوصا مسواک زدن صحیح و استفاده از دهانشویه ضدباکتری نیز از عوامل مهم در توقف پیشرفت پوسیدگی هستند.
روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان
- مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید.
- استفاده از نخ دندان: روزانه برای پاک کردن باکتری‌های بین دندان‌ها.
- کاهش مصرف قند و مواد شیرین: مخصوصاً نوشیدنی‌های گازدار و تنقلات شیرین.
- نوشیدن آب کافی: مخصوصاً آب دارای فلوراید برای کمک به تقویت مینای دندان.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: هر ۶ ماه یک‌بار برای معاینه و جرم‌گیری.
- استفاده از دهانشویه فلورایددار: برای تقویت دندان‌ها و کاهش باکتری‌های مضر.
- جویدن آدامس بدون قند: برای تحریک تولید بزاق و شست‌وشوی طبیعی دندان‌ها.
پوسیدگی دندان یک مشکل قابل پیشگیری است که نیازمند توجه و مراقبت دقیق از بهداشت دهان و دندان است. با رعایت نکات ساده ای چون مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و توجه به رژیم غذایی، می توان از بروز آن جلوگیری کرد. برای دریافت خدمات ترمیم پوسیدگی دندان و کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک پرستیژ در تماس باشید.
