انواع ایمپلنت دندان، روش هایی جایگزین برای دندان های از دست‌رفته هستند که از یک پایه فلزی (معمولاً از جنس تیتانیوم) استفاده می کنند. آنها به طور مستقیم در استخوان فک قرار گرفته و به عنوان ریشه مصنوعی عمل می‌کنند. بسیار از افراد با انواع مختلف ایمپلنت آشنایی کافی ندارند و ممکن است به خاطر همین عدم آگاهی از این روش درمانی صرف نظر کنند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع مختلف کاشت دندان آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
انواع ایمپلنت دندان
ایمپلنت های دندان شامل سه بخش اصلی هستند. پایه ایمپلنت (فیکسچر) به عنوان ریشه دندان مصنوعی عمل کرده و در استخوان فک قرار می‌گیرد. این پایه با استخوان فک ترکیب شده و بخشی ثابت از ساختار فک می شود. پس از قرارگیری پایه در استخوان و بهبودی، یک قطعه واسطه به نام اباتمنت روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. این قطعه به عنوان پایه نگهدارنده برای تاج دندان عمل می کند. تاج دندان نیز در قسمت بالایی ایمپلنت قرار گرفته و به اباتمنت متصل می شود. این بخش از جنس سرامیک یا دیگر مواد دندانی بوده و ظاهر و عملکردی مشابه با دندان طبیعی دارد.
عمر مفید انواع ایمپلنت دندان چقدر است؟
عمر مفید انواع ایمپلنت دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما در صورت رعایت مراقبت های مناسب، ایمپلنت ها می توانند بیش از 25 سال یا حتی مادام العمر دوام داشته باشند. با این حال، طول عمر دقیق هر ایمپلنت به عواملی مانند وضعیت سلامت بیمار، مراقبت های پس از جراحی و شرایط دندان پزشکی بستگی دارد.
مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. عدم رعایت بهداشت می تواند باعث عفونت های لثه (پری‌ایمپلنتیت) شود که طول عمر ایمپلنت را کاهش می دهد. چکاپ های منظم و حرفه ای نزد دندان پزشک برای تمیز کردن و بررسی وضعیت ایمپلنت از اهمیت زیادی برخوردار است. دندان پزشک می تواند مشکلات احتمالی را قبل از جدی شدن شناسایی و برطرف کند.
کیفیت و حجم استخوان فک هم نقش بسیار مهمی در موفقیت ایمپلنت دارد. استخوان باید قوی و سالم باشد تا بتواند ایمپلنت را به خوبی نگه دارد. در نظر داشته باشید که عواملی مانند سیگار کشیدن یا مصرف الکل می توانند به طور قابل توجهی عمر ایمپلنت را کاهش دهند. این عوامل باعث کاهش جریان خون و بهبود آهسته تر بافت ها می شوند که خطر عفونت یا شکست ایمپلنت را افزایش می دهد.
بیماری های مزمن مانند دیابت یا بیماری های قلبی نیز در بهبود زخم و عملکرد ایمپلنت تأثیر منفی می گذارند. همچنین، بیمارانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند باید با دندانپزشک مشورت داشته باشند. به‌طور کلی، 95 تا 98 درصد ایمپلنت ها در 10 سال اول موفق هستند و بیشتر ایمپلنت ها در صورت نگهداری مناسب بیش از 25 سال عمر می‌کنند.
معرفی انواع ایمپلنت دندان
در اینجا، انواع ایمپلنت دندان را با ویژگی، مزایا و کاربردهای هریک معرفی می کنیم.
ایمپلنت اندوستیل (Endosteal Implant)
ایمپلنت اندوستیل (Endosteal Implant) یکی از رایج ترین و متداول ترین نوع ایمپلنت های دندان است که به طور مستقیم در استخوان فک قرار می‌گیرد. این نوع ایمپلنت به عنوان ریشه دندان مصنوعی عمل کرده و به صورت پیچ یا استوانه ای طراحی شده است که از جنس تیتانیوم یا مواد زیست سازگار دیگر ساخته می شود.
ایمپلنت اندوستیل به استخوان فک متصل شده و پس از جراحی، استخوان به تدریج به دور آن رشد می‌کند. پس از گذشت چند ماه و اطمینان از اینکه ایمپلنت به درستی در استخوان فک قرار گرفته است، یک اباتمنت (قطعه واسطه) بر روی ایمپلنت قرار می‌گیرد و سپس تاج دندان (تاج مصنوعی) روی آن نصب می شود. مزایای این روش عبارتند از:
ایمپلنت های اندوستیل بسیار شبیه به دندان های طبیعی هستند و به شما امکان می دهند تا به راحتی غذا بخورید و صحبت کنید. این نوع ایمپلنت به استخوان فک متصل می شود و از پایداری بالایی برخوردار است، به طوری‌که هیچ حرکتی نداشته و عملکردی شبیه به دندان طبیعی دارد. دقت داشته باشید که برای قرار دادن ایمپلنت اندوستیل، بیمار باید استخوان فک کافی و سالم داشته باشد. اگر استخوان فک تحلیل رفته باشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان ضروت پیدا کند.
ایمپلنت اندوستیل برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته، به ویژه در افرادی که استخوان فک کافی و سالم دارند، استفاده می شود. این نوع ایمپلنت می تواند به بیماران کمک کند تا عملکرد طبیعی دهان و دندان خود را بازگردانند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
ایمپلنت ساب‌پریوستیل (Subperiosteal Implant)
ایمپلنت ساب‌پریوستیل (Subperiosteal Implant) نوعی از ایمپلنت دندان است که در زیر لثه و روی استخوان فک قرار می‌گیرد. این نوع ایمپلنت به ویژه برای بیمارانی طراحی شده است که به دلیل تحلیل استخوان فک یا کمبود حجم استخوان نمی توانند از ایمپلنت های اندوستیل استفاده کنند.
ایمپلنت ساب‌پریوستیل معمولاً به شکل یک قاب یا فریم فلزی است که به طور خاص برای هر بیمار طراحی می شود. پس از قرارگیری ایمپلنت ساب‌پریوستیل، بافت لثه به دور آن بهبود می یابد و ایمپلنت در زیر بافت نرم قرار می‌گیرد. تاج دندان (تاج مصنوعی) سپس به پایه های ایمپلنت متصل می شود، و این امر باعث خواهد شد تا بیمار بتواند عملکرد طبیعی دندان را تجربه کند.جالب است بدانید که ایمپلنت ساب‌پریوستیل برای بیمارانی که استخوان فک کافی ندارند، بسیار مفید است زیرا این ایمپلنت نیازی به قرارگیری عمیق در استخوان ندارد. در مقایسه با ایمپلنت های اندوستیل، جراحی ساب‌پریوستیل معمولاً کمتر تهاجمی است و دوره بهبودی کوتاه تری دارد. ایمپلنت ساب‌پریوستیل معمولاً برای بیمارانی استفاده می‌شود که:
به دلیل تحلیل استخوان، نمی توانند از ایمپلنت های اندوستیل استفاده کنند.
از دندان های متحرک استفاده می‌کنند و به دنبال تثبیت بیشتر آن ها هستند.
در کل، این نوع ایمپلنت می تواند راه‌حلی مناسب برای افرادی باشد که به دلایل مختلف نمی توانند از ایمپلنت های سنتی استفاده کنند.
ایمپلنت مینی (Mini Implant)
ایمپلنت مینی (Mini Implant) نوعی از ایمپلنت دندان است که کوچک تر از ایمپلنت های استاندارد است و قطر کمتری دارد. این نوع ایمپلنت ها به‌ویژه برای بیمارانی که نیاز به جایگزینی دندان دارند، اما به اندازه کافی استخوان فک برای قرار دادن ایمپلنت‌های بزرگ تر ندارند، مناسب هستند. ایمپلنت های مینی معمولاً با قطر کمتر از 3 میلی‌متر طراحی می شوند و طول آن ها نیز متفاوت است. این ایمپلنت ها می توانند به شکل پیچ یا استوانه‌ای باشند و معمولاً از جنس تیتانیوم یا مواد زیست‌سازگار دیگر ساخته می شوند.
قرار دادن ایمپلنت های مینی معمولاً نیازی به برش های بزرگ ندارد و می توان آن را با بی حسی موضعی انجام داد. در عین حال، به دلیل اندازه کوچک تر و روش جراحی ساده تر، بیماران معمولاً دوره بهبودی سریع تری را تجربه می‌کنند. اما با این وجود، مهم است بدانید که به جهت اندازه کوچک تر، ایمپلنت های مینی ممکن است پایداری کمتری نسبت به ایمپلنت های استاندارد داشته باشند و حتی در برخی موارد ممکن است برای جایگزینی دندان های دائمی مناسب نباشند.
این نوع ایمپلنت ها معمولاً فقط برای موارد خاص، مانند تثبیت دندان های متحرک یا جایگزینی دندان های از دست رفته در ناحیه هایی با فضای محدود، استفاده می شوند.
ایمپلنت فوری (Immediate Implant)
ایمپلنت فوری یا بارگذاری فوری (Immediate Loading)، روشی نوین در دندانپزشکی است که در آن، بلافاصله پس از کشیدن دندان یا در همان روز، پایه ایمپلنت در استخوان فک قرار داده می شود و یک دندان موقت روی آن نصب می گردد. این روش در مقایسه با روش سنتی ایمپلنت که نیاز به چند ماه زمان برای جوش خوردن ایمپلنت به استخوان دارد، بسیار سریع تر است. مزایای ایمپلنت فوری:
- سرعت درمان: کوتاه‌تر شدن زمان درمان و جایگزینی سریع دندان از دست رفته.
- راحتی بیشتر: بیمار بلافاصله پس از جراحی، دندان دائمی تری خواهد داشت.
- بهبود اعتماد به نفس: جایگزینی سریع دندان باعث بهبود ظاهر و اعتماد به نفس بیمار می شود.
- حفظ استخوان فک: با جلوگیری از تحلیل استخوان فک، از تغییر شکل صورت جلوگیری می شود.
در ابتدا دندانپزشک با بیمار صحبت کرده و وضعیت دهان و دندان او را بررسی می‌کند. در این مرحله، دندان آسیب دیده کشیده شده و پایه ایمپلنت در استخوان فک قرار می‌گیرد. سپس یک دندان موقت روی آن نصب می شود. ایمپلنت به استخوان فک جوش می خورد و پس از جوش خوردن کامل آن، روکش دائمی روی آن قرار می‌گیرد.
نکته: به مدت چند روز پس از جراحی، از خوردن غذاهای سفت و جویدنی خودداری کنید و به طور مرتب دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین، برای بررسی وضعیت ایمپلنت، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا ایمپلنت فوری برای همه مناسب است؟
خیر، ایمپلنت فوری برای همه افراد مناسب نیست. برخی از افراد به دلایلی مانند بیماری های لثه ای، دیابت کنترل نشده یا استخوان فک ضعیف، نمی توانند از این روش استفاده کنند. این روش ممکن است با عوارضی مانند تورم و درد در ناحیه جراحی، عفونت، شکست ایمپلنت و از دست دادن حس در ناحیه جراحی همراه باشد.
ایمپلنت قابل تعویض (Removable Implant)
ایمپلنت قابل تعویض (Removable Implant) به نوعی از ایمپلنت دندان اشاره دارد که به بیمار این امکان را می دهد تا دندان های مصنوعی یا پروتزهای دندانی را به راحتی نصب و جدا کند. این نوع ایمپلنت معمولاً به عنوان یک راه حل برای بیمارانی که دندان های طبیعی خود را از دست داده اند، طراحی شده است و می تواند برای تثبیت پروتزهای دندانی استفاده شود.
این ایمپلنت ها معمولاً شامل یک پایه (پایه ای که در استخوان فک قرار می‌گیرد) و یک یا چند دندان مصنوعی هستند که به صورت متحرک بر روی پایه قرار می‌گیرند. پایه های ایمپلنت به شکل پیچ یا استوانه‌ای هستند و معمولاً از جنس تیتانیوم یا مواد زیست سازگار دیگر ساخته می شوند.
ایمپلنت های قابل تعویض به عنوان نگه دارنده پروتزهای دندانی عمل می‌کنند و می توانند به بیمار کمک کنند تا دندان های مصنوعی خود را با ثبات بیشتری استفاده کند. بیمار می‌تواند پروتزها را به راحتی جدا کرده و در صورت نیاز آن ها را تمیز کند. مزایای این روش عبارتند از:
این نوع ایمپلنت می‌تواند به پروتزهای دندانی ثبات بیشتری بدهد و از حرکت آن ها در حین صحبت یا غذا خوردن جلوگیری کند. در بسیاری از موارد، قرار دادن ایمپلنت های قابل تعویض نیاز به جراحی پیچیده کمتری دارد و می تواند با بی حسی موضعی انجام شود.
البته دقت داشته باشید که پروتزهای دندانی معمولاً نیاز به تعویض دارند و ممکن است با گذشت زمان دچار ساییدگی شوند.
ایمپلنت ترکیبی (Hybrid Implant)
ایمپلنت ترکیبی (Hybrid Implant) از انواع ایمپلنت دندان است که ترکیبی از ویژگی ها و مزایای ایمپلنت های اندوستیل و ساب‌پریوستیل را به همراه دارد. این نوع ایمپلنت برای افرادی طراحی شده است که شرایط خاصی داشته و نیاز به راه حل‌های متنوع برای جایگزینی دندان های از دست رفته دارند.
ایمپلنت های ترکیبی معمولاً دارای یک بخش اصلی هستند که در داخل استخوان فک قرار می‌گیرد (شبیه به ایمپلنت اندوستیل) و بخشی دیگر که بالای لثه قرار دارد (شبیه به ایمپلنت ساب‌پریوستیل). این نوع ایمپلنت می تواند شامل چندین پایه باشد که به صورت همزمان برای تثبیت دندان های مصنوعی یا دائمی استفاده می شود.
ایمپلنت های ترکیبی با استفاده از بخش هایی که در استخوان فک و لثه قرار دارند، به طور همزمان پایداری و زیبایی ظاهری را فراهم می‌کنند. این نوع ایمپلنت می تواند به عنوان یک راه حل برای بیمارانی باشد که نیاز به دندان های متحرک یا دائمی دارند و در عین حال نمی توانند از ایمپلنت های سنتی استفاده کنند. در مجموع، این نوع ایمپلنت به دلیل ترکیب دو نوع ایمپلنت، معمولاً پایداری و استحکام بیشتری دارد.
ایمپلنت‌های خاص (Specialized Implants)
ایمپلنت‌های خاص (Specialized Implants) به انواع ایمپلنت های دندانی اشاره دارد که به طور خاص برای پاسخ به نیازها و شرایط خاص بیماران طراحی شده‌اند. این ایمپلنت ها ممکن است به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود، به بیمارانی که دارای مشکلات خاص دندانی یا شرایط فیزیکی خاصی هستند، کمک کنند. در زیر به برخی از انواع ایمپلنت های خاص و ویژگی های آنها اشاره می‌کنیم:
- ایمپلنت های دندانی برای کودکان: این نوع ایمپلنت‌ها برای کودکانی که دندان های دائمی خود را از دست داده‌اند، کاربرد دارد. به دلیل رشد استخوان فک در کودکان، این ایمپلنت ها معمولاً قابل تعویض و تطبیق با رشد استخوان هستند.
- ایمپلنت‌های دندانی برای بیماران با شرایط خاص: برای بیمارانی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند (مانند دیابت، بیماری های قلبی، یا اختلالات خونی)، ایمپلنت های ویژه طراحی می شوند. آنها معمولا با داروها و درمان های خاص بیمار سازگار هستند.
- ایمپلنت های دندانی با طراحی خاص: برای بیمارانی با استخوان فک بسیار نازک یا تحلیل رفته استفاده می شوند. در عین حال، دارای طراحی های خاصی هستند که به آن ها اجازه می دهد بدون نیاز به پیوند استخوان در استخوان فک قرار گیرند.
- ایمپلنت های دندانی برای بیماران با مشکلات تحلیل استخوان: مخصوص بیمارانی استفاده می شود که به دلیل تحلیل استخوان نمی توانند از ایمپلنت های معمولی استفاده کنند. این ایمپلنت ها معمولاً دارای قطر بزرگ تر و طول کم تر هستند که به آنها اجازه می دهد در استخوان‌های نازک تر قرار بگیرند.
انواع ایمپلنت دندان، گزینه‌ای مؤثر برای افرادی است که به دلایل خاص دچار مشکل می شوند و عملکرد روزمره آنها با مشکل مواجه می گردد. مشاوره با دندان پزشک متخصص برای انتخاب بهترین انواع ایمپلنت دندان برای هر بیمار ضروری است.